I. Determinaziuns generalas
artechel 1
1 Sefundond sin artechel 98 dalla constituziun cantunala e sin la constituziun dalla baselgia catolica dil cantun Grischun exista a Mustér ina pleiv roman-catolica. La pleiv ei ina corporaziun dil dretg public. Ses cunfins secuarclan cun quels dalla vischnaunca politica da Mustér.
2 La formulaziun masculina dallas persunas e dils organs vala era per las persunas femininas.
artechel 2
1 Commembers dalla pleiv ein, senza differenza da naziunalitad e dil dretg da burgheis, tuttas persunas da confessiun roman-catolica che habiteschan a Mustér. Ils conventuals dalla claustra appartegnan tenor dretg canonic buca alla pleiv el senn ecclesiastic, ein denton commembers dalla pleiv el senn d’artechel 19 al. 2 dalla constituziun dalla Baselgia catolica dil Grischun.
2 L’extrada dalla pleiv vegn renconuschida mo sin fundament d’ina declaronza en scret davart l’extrada ord la Baselgia catolica. Ella dispensescha dallas obligaziuns finanzialas suenter la damonda approbada dalla suprastonza. Per igl onn current da taglia ei mo da pagar taglia pro rata temporis.
artechel 3
1 La pleiv promova il contact denter ils commembers e sustegn en collaboraziun cun il plevon la veta religiusa e morala.
2 Ella procura per ils mieds necessaris dalla pastoraziun e protegia la libertad digl operar pastoral.
3 Ella risguarda ils basegns specials dils hosps, dil persunal stagiunari e dils luvrers jasters.
4 Ella promova vicendeivlamein relaziuns cun buca catolics e gida a sligiar pensums generals el spért ecumen.
artechel 4
Scadin commember dalla pleiv sa inoltrar propostas, petiziuns e reclamaziuns che pertuccan damondas specialas ni generalas dalla pleiv. Quellas ston vegnir fatgas a scret per mauns dalla suprastonza. La suprastonza ei obligada da prender posiziun a scret ni a bucca viers quellas.
artechel 5
Propostas a scret alla radunonza dalla pleiv ein d’inoltrar cun ina cuorta motivaziun alla suprastonza. Ellas ston esser suttascrettas da silmeins 30 votants. La suprastonza ei obligada da suttametter ina tala iniziativa enteifer sis meins alla radunonza dalla pleiv e quei ensemen cun sia posiziun ni eventualamein cun ina cunterproposta.
artechel 6
Scadin votant ha il dretg da far propostas a caschun da radunonzas dalla pleiv era partenent fatschentas e caussas ch’ein buca publicadas sin la gliesta da tractandas. Vegn ina tala proposta acceptada dalla radunonza sco moziun sto la suprastonza suttametter rapport e proposta alla proxima radunonza.
artechel 7
A caschun d’ina radunonza dalla pleiv sa scadin pretender sclariment dalla suprastonza pertuccont situaziun ni liquidaziun d’ina fatschenta. Quella sto star en connex cun las tractandas publicadas. La suprastonza sa dar risposta sco suonda:
a) immediat
b) a scret el fegl ufficial
c) a bucca, a caschun dalla proxima radunonza dalla pleiv
artechel 8
Il dretg da votar e d’eleger possedan tuts umens e dunnas catolics suenter haver cumpleniu la vegliadetgna prescretta ella constituziun dalla Baselgia catolica dil Grischun ed aschilunsch ch’els han il dretg da burgheis svizzer e dimora en la pleiv ed ein cheu sesents dapi treis meins. Persunas jastras possedan medems dretgs sco ils indigens aschilunsch ch’els ein en posses d’ina lubientscha da dimora.
artechel 9
Scadin commember dalla pleiv cul dretg da votar sa vegnir elegius en in uffeci ni ina cumissiun.
artechel 10
Parents e quinai en lingia directa, conjugals e fargliuns astgan buc appartener el medem temps al medem organ dalla pleiv.
artechel 11
In commember d’in organ dalla pleiv, d’ina cumissiun ni dalla radunonza ei obligaus da prender stgisa tier votaziuns e tractandas sch’ina fatschenta pertucca el sez ni sch’in da ses parents tochen el grad menziunau egl artechel 10 ha in interess persunal direct en caussa. En cass da contestaziun decida igl organ pertuccau, en absenza digl interessau, schebein ils motivs da prender stgisa ein obligonts.
II. Determinaziuns organisatorias
artechel 12
Ils organs dalla pleiv ein:
1. La radunonza generala
2. Il cussegl dalla pleiv
3. La suprastonza
4. Ils revisurs da quen
2 Il cussegl pastoral dalla pleiv ei in organ ecclesiastic. Sia funcziun, sias cumpetenzas e cumposiziun vegnan definadas en in regulativ separau.
1. La radunonza generala
artechel 13
La radunonza generala ei igl organ suprem dalla pleiv. Ella cumpeglia ils commembers cun dretg da votar.
artechel 14
La radunonza generala ha surtut las suandontas cumpetenzas:
a) elecziun dil plevon enteifer las prescripziuns ecclesiasticas
b) elecziun dil president dalla pleiv e dalla suprastonza per treis onns
c) elecziun da dus revisurs da quen per 3 onns
d) relasch e midadas dalla constituziun, dalla lescha da taglia sco era dad auters uordens obligonts
e) approbaziun dil quen annual, dil preventiv e fixaziun dil pei da taglia per la pleiv S.Gions
f) conclus davart expensas che survargan la cumpetenza dalla suprastonza
g) vender, brattar, impegnar beins immobiliars
h) decisiuns sur damondas resalvadas expressivamein alla radunonza ni che vegnan suttamessas ad ella
i) elecziun dil cussegl pastoral
j) approbaziun dils regulativs d’indemnisaziun
artechel 15
La radunonza generala ha liug mintg’onn el decuors dalla primavera. La convocaziun ei da far silmeins 10 dis avon entras publicaziun el fegl ufficial. Radunonzas extraordinarias vegnan convocadas sin giavisch da silmeins 30 commembers ni sche la suprastonza anfla ei per opportun.
artechel 16
La radunonza generala sa prender conclus valeivels sch’ella ei convocada el senn da questa constituziun.
Tuttas tractandas ein da predeliberar entras la suprastonza u el cussegl dalla pleiv. Tractandas che vegnan proponidas pér a caschun dalla radunonza vegnan surdadas alla suprastonza per l’examinaziun preliminara. Ina excepziun ei lubida mo cun risguard da fatschentas urgentas, e quei entras decisiun d’ina maioritad da duas tiarzas dils votants presents.
Per regla vegn ei decidiu cun tscharna, nun ch’in votant pretenda scrutini. Tier tuts conclus ei la maioritad absoluta dallas vuschs valeivlas neccessaria. Ein las vuschs ulivas decida il president. Tier elecziuns vala ella secunda tscharna/scrutini il relativ pli. Ein las vuschs ulivas decida la sort.
2. Il Cussegl dalla pleiv
artechel 17
Il Cussegl dalla pleiv consista:
a) dalla suprastonza dalla pleiv
b) dils ugaus-baselgia: Cavardiras e Segnas
c) dils ugaus-caplutta: Acletta, Cuoz, Disla, Mumpé-Tujetsch, Mumpé-Medel e Pardomat
d) d’in representant dalla Claustra.
artechel 18
La suprastonza dalla pleiv convochescha il cussegl dalla pleiv inagada ad onn ni tenor basegns.
Il president dalla pleiv tgamuna las radunonzas.
artechel 19
Il cussegl dalla pleiv ha las suandontas incumbensas:
1. ponderar ordavon eventualas tractandas che vegnan suttamessas davart dalla suprastonza alla radunonza generala dalla pleiv
2. tractar e decretar las reparaturas necessarias e renovaziuns da baselgias, capluttas e baghetgs en posses dalla pleiv
3. tractar fatschentas che pertuccan ils ugaus-baselgia ed ugaus-caplutta
3. La suprastonza
artechel 20
1 La suprastonza ei igl organ executoric ed administrativ dalla pleiv sco era organ dil Corpus Catolicum.
Ella consista da:
a) president
b) actuar/vicepresident
c) plevon (ex officio)
d) president dil cussegl pastoral
e) ugau-pervenda
f) ugau-baselgia S. Gions
g) ugau-baselgia Segnas
h) ugau-baselgia Cavardiras
2 La suprastonza vegn elegida entras la radunonza generala. President ed ugau-baselgia S. Gions astgan buca curdar il medem onn en elecziun cun il vicepresident/actuar ed ugau-pervenda.
artechel 21
Las obligaziuns e cumpetenzas ein:
a) representar la pleiv enviers autoritads ecclesiasticas, cantunalas e communalas
b) preparar las fatschentas per mauns dalla radunonza ed exequir ils conclus
c) survigilar l’administraziun e preparar il preventiv dalla pleiv S. Gions
d) concluder sur d’expensas unicas entochen frs. 30‘000.00 netto ed entochen frs. 15‘000.00 netto expensas che serepetan onn per onn
e) menar process, recuors, serrar contracts e convenziuns risguardond litera d. Ei stat liber alla suprastonza da suttametter la damonda alla radunonza generala
f) fixar la paga dil plevon cun risguardar las directivas dil Corpus Catolicum e firmar il contract
g) survigilar las extradas ed entradas da commembers cun communicar agl uffeci da taglia
h) cooperar tier l’execuziun dallas leschas, uordens e conclus
i) eleger ils calusters, ils organists, ils dirigents, igl archivar ed ils gidonters necessaris tenor basegns. Ils chors-baselgia han il dretg da proponer ils organists e dirigents
j) liquidar tuttas fatschentas che stattan buca en cumpetenza dalla radunonza ni d’ina autra instanza
k) la suttascripziun legalmein valeivla per la pleiv S. Gions cumpeta al president ensemen cul vicepresident/actuar ni en cass d’impediment al vicepresident/actuar ensemen cugl ugau-pervenda.
artechel 22
Il president convochescha las radunonzas generalas e dalla suprastonza ed empeila quellas. El representa la pleiv anoviars. En cass d’impediment vegn el substituius entras il vicepresident.
artechel 23
Igl actuar scriva il protocol dallas radunonzas generalas, dil cussegl dalla pleiv e dallas sesidas dalla suprastonza. Il protocol ei da presentar alla proxima radunonza e sesida. Igl actuar suttascriva ils conclus ensemen cun il president. Sco vicepresident substituescha el il president.
artechel 24
Igl ugau-pervenda administrescha ils beins dall’entira pleiv S. Gions, ils capitals, ils beins schischents ed incassescha ils tscheins. Tuttas salarisaziuns vegnan liquidadas entras el. El ha quitau dil manteniment dils baghetgs dallas casas pervenda, clavaus etc. sco era dils dretgs dils beins schischents sinaquei ch’ei neschi buca sin quels novas servituds e grevezias. El dat giu quen ina ga per onn.
artechel 25
Igl ugau-baselgia administrescha la facultad dalla baselgia parochiala S. Gions, dallas baselgias da S. Placi e S. Gada, e quei separadamein ina da l’autra, sco era las donaziuns en favur da quellas. Plinavon administrescha el il fondo dallas messas fundadas che sto vegnir tenius dapersei dall’ulteriura facultad ed ils fondos dallas fundaziuns. El procura il necessari per quellas baselgias e per il survetsch divin en entelgientscha cul plevon. El ha quitau per il manteniment dallas baselgias. El paga ils quens currents e dat giu quen ina ga per onn.
artechel 26
La suprastonza sa delegar pensums al president, a singuls commembers ni ad ina cumissiun per liquidaziun. Davart il resultat han ils incumbensai da rapportar alla suprastonza.
artechel 27
La suprastonza serimna sin invitaziun dil president aschi savens che las fatschentas damondan ni sin giavisch da treis commembers. Ella sa concluder valeivlamein sche silmeins 3 commembers ein presents. Conclus vegnan pri cun il relativ pli dallas vuschs valeivlas. En cass da paritad decida tier votaziuns il president, tier elecziuns la sort. Conclus sin via da circulara ein valeivels mo en cass d’unanimitad.
4. Ils revisurs da quen
artechel 28
La cumissiun da revisiun secumpona da 2 commembers. Ella seconstituescha sesezza. Ils revisurs examineschan annualmein ils quens ed il menaschi finanzial dalla pleiv S. Gions aschilunsch sco tal stat en connex cun l’administraziun dalla facultad. Els rendan rapport e fan propostas en scret alla radunonza generala. Els examineschan annualmein era ils quens ed il menaschi dallas baselgias Cavardiras e Segnas e da tuttas capluttas e fundaziuns dalla pleiv S. Gions
III. Baselgias Cavardiras e Segnas
artechel 29
1 Las baselgias Sogn Antoni da Cavardiras e Sogn Bistgaun e Sogn Roc da Segnas ein proprietad dalla respectiva fundaziun ecclesiastica. Ellas vegnan administradas eifer las disposiziuns dalla pleiv. Ils ugaus-baselgia vegnan elegi mintgamai per 3 onns dalla radunonza generala cun risguardar sche pusseivel persunas ord ils vischinadis. Els han da serrar quen culs 31 da december e schar reveder tals tenor artechel 28.
2 Ils ugaus-baselgia da Cavardiras e da Segnas administreschan las donaziuns ed unfrendas. Els dattan giu quen inagada per onn a caschun dalla radunonza generala dalla pleiv S. Gions. Ils quens vegnan ordavon presentai alla suprastonza dalla pleiv S. Gions. Ils ugaus-baselgia procuran il necessari per la baselgia e per il survetsch divin en entelgientscha cul plevon.
IV. Capluttas: Acletta, Cuoz, Disla, Mumpé-Medel, Mumpé-Tujetsch e Pardomat
artechel 30
Las capluttas ein proprietad dalla respectiva fundaziun ecclesiastica. Ellas vegnan administradas eifer las disposiziuns dalla pleiv. Ils ugaus-caplutta vegnan elegi mintgamai per 3 onns dalla suprastonza. Els han da serrar quen culs 31 da december e schar reveder tals tenor artechel 28. Els procuran il necessari per las capluttas e per il survetsch divin en entelgientscha cul plevon.
V. Ordinaziuns finanzialas
artechel 31
La suprastonza procura per ina buna administraziun dil menaschi dalla pleiv. Il quen da menaschi ei da serrar mintgamai ils 31 da december.
artechel 32
Per cuvierer las expensas currentas dalla pleiv e sia administraziun incassescha la pleiv ina taglia sin entrada e facultad. Aschia ein tuttas persunas ch’ein commembras dalla baselgia catolica e ch’ein registradas sco pagataglia ella vischnaunca da Mustér obligadas da prestar la taglia da cultus alla pleiv S. Gions da Mustér.
artechel 33
La taglia vegn applicada per:
a) expensas dalla pastoraziun e dil cultus;
b) l’erecziun ed il manteniment d’objects (baselgias, capluttas e baghetgs) che surveschan alla pleiv;
c) augmentaziun dalla facultad dalla pleiv;
d) auters interess dalla pleiv.
artechel 34
Per vender, brattar ni impegnar beins da fondos ecclesiastics inclus objects da cultus e d’art, per cumprar schischom e prender imprests sco era per baghegiar e renovar baghetgs drova ei l’approbaziun digl ordinariat episcopal.
VI. Recuors
artechel 35
Encunter conclus e decrets dalla suprastonza dalla pleiv, dil cussegl dalla pleiv e dalla radunonza generala sa vegnir recurriu enteifer 20 dis tier la cumissiun dil Corpus Catolicum tenor artechel 25 ss dalla constituziun cantunala dalla baselgia roman-catolica dil cantun Grischun.
VII. Determinaziuns finalas
artechel 36
Questa constituziun sa da tut temps vegnir revedida parzialmein ni totalmein. Leutier ei l’approbaziun dalla cumissiun administrativa dil Corpus Catolicum necessaria.
artechel 37
Questa constituziun passa en vigur cun l’approbaziun entras la radunonza generala e dalla cumissiun administrativa dil Corpus Catolicum. Cheutras vegnan tuttas disposiziuns existentas che cunterfan a questa constituziun messas ord vigur. Aschia concludiu entras la radunonza generala dils 27 d’avrel 2012.
Per la pleiv S. Gions Mustér
il president: Linus Maissen
l’actuara: Jris Lombris
Approbau dalla cumissiun administrativa dil Corpus Catolicum:
7000 Cuera, ils 16-12-2012
il president: Placi Berther
l‘actuara: Maria Bühler
