La radunonza generala ha decidiu la primavera 2010 da renovar las uras che sepresentan per part en schliet stan. Il november 2009 veva in ferm suffel scarpau naven ina part dall’ura encunter s. Gions. Ina reparatura dil clutger anora era buc pusseivla, aschia ch’igl ei restau nuot auter che da schar construir in palancau tochen si sper l’ura. Cun quella caschun ei plinavon vegniu concludiu da cumplettar la vart encunter la scola cun ina quarta ura. A sias uras, cu l’ura hodierna ei vegnida installada (1942), deva ei neginas casas da quella vart. Quei ei lu era stau il motiv, daco ch’ins ha desistiu da montar in plat-ura da vart encunter nord. 

L’entschatta matg ha la firma indigena Steger SA construiu il palancau da 32 meters altezia per cuntonscher ils plats-ura. Strusch finida la lavur ha la firma specialisada sin tuchiezs e clutgers Jakob Muri SA da Sursee demontau las uras veglias. Ils mintgamai 12 secturs ein vegni dismess, lontschettas, ornaments e cefras veglias vegnidas suradadas alla restauraziun.

Ils 12 da fenadur eis ei stausch aschi lunsch: ils novs plats-ura e las parts renovadas ein arrivai a Mustér nua ch’ils specilaists han ladinamein entschiet culla montascha. Da niev consistan ils plats-ura sulettamein da duas parts. Il plat-ura sez peisa rodund 180 kilograms e posseda in diameter da 380 centimeters, l’ura sezza in diameter da 356 centimeters. Da niev ein ils plats vegni fermai cun ancras viden el mir. Il vent vegn uss a ver negina schanza pli da distaccar quels.

Suenter la montascha dils plats han ils luvrers entschiet culla decoraziun. Quella ei sularada cun aur. Igl aur dat all’entira decoraziun ina tempra zun festiva, gest tenor sco la glisch resplenda. Las cefras romanas han in’altezia da 47 cm ed ein strubegiadas cun strubas medemamein doradas vid ils plats-ura. Sco finiziun ein las lontschettas vegnidas montadas. Era quellas ein surtratgas cun aur ed era lur mesiras ein monstrusas per nossa regiun. La lontschetta gronda mesira 218 cm lunghezia, peisa denton mo rodund 20 kilograms. La lontschetta pintga ha ina lunghezia da 175 cm e peisa rodund 15 kilograms.

La historia dall’ura-baselgia
La historia dallas uras-baselgia da s. Gions ei buc schi sempla d’eruir. Tuttina relatan fastitgs ella tuor la historia dalla miseraziun dil temps a Mustér. Avon che denton entrar pli fetg ella tuor contemplein nus ils mirs-baselgia. Da vart encunter sid, gest all’entrada dalla baselgia, sesanfla ina ura-sulegl. Schegie che l’ura ei vegnida dessignada da niev tier la davosa renovaziun, muossan fotografias veglias avon la renovaziun medemamein ina ura da sulegl en quei liug. Tgunsch ei quei la pli veglia ura-baselgia che sesanfla vid il sanctuari.
Fotografias veglias dall’entschatta dil 20avel tschentaner muossan plinavon ch’era ch’il clutger possedeva ina ura, respectivamein duas uras: ina encunter orient ed ina encunter occident. Quellas sesanflavas pli bass che l’ura hodierna. Ella tuor anflan ins fastitgs dall’installaziun ed era in quader cun l’inscripziun 1846. Tgunsch ha quei quader purtau l’ura veglia cunquei ch’el sesanfla gest sill’altezia oriunda da quella. 1821, pia 22 onns suenter l’invasiun franzosa, ha la baselgia parochiala survegniu in niev tuchiez. Ils treis zenns eran mintgamai reparti sin in’alzada, l’ura baselgia denter ils zenns dus e treis. 1870 dat ei plans per la cumpra d’in zenn grond. La realisaziun succeda denton pér 1917 nua ch’il zenn grond vegn installaus. L’installaziun dil zenn grond ha per consequenza ch’igl entir uorden da zenns sto vegnir reponderaus. Il zenn mesaun sto vegnir pendius sisum per far plaz al grond. Leu ei denton l’ura enta peis, aschia che quella anfla in niev plaz gest sut il 2. zenn, nua ch’ella sesanfla aunc oz. 1942 installescha la firma Baer da Summiswald ina nova ura a s. Gions. Ils dus plats-ura vegnan cumpletai cun in tierz encunter miezdi, in plat sponsuraus d’ina convischina da s. Gions. Il sistem mecanic funcziunescha cun peisas e perpendechel. 1976 vegn il perpendechel remplazzaus entras in sistem electric. Enteifer ils proxims decennis vegn il sistem adina puspei cumplettaus e modernisaus.

Oz retscheiva l’ura-baselgia il signal da DCF directamein da Frankfurt en Germania. In’antenna procura aschia che l’ura va silla secunda exact. Correcturas dall’ura, per exempel la midada dil temps da stad e temps d’unviern, succedan aschia automaticamein. Il signal electronic vegn midaus en in impuls mecanic. Quel remplazza il perpendechel e procura per il moviment dall’ura. Nova tecnologia seligia aschia cun la veglia. Entras ina colligiaziun da ver 8 meters vegnan las lontschettas sisum clutger messas en moviment. Tuchiez ed ura-baselgia, mo era il scaldament fuorman in’unitad controllada dad in computer. Quei computer ha il pensum da mirar che la baselgia seigi scaldada cu ella vegn duvradada, controllescha denton era mintga moviment da zenns e lontschettas sin clutger. Ina colligiaziun sur internet lubescha plinavon dad intervegnir da casa anora sche l’electronica disdescha.

Cun la restauraziun dall’ura-baselgia terminescha la pleiv las lavurs vid il clutger dalla baselgia parochiala. Ils davos onns han parochianas e parochians dau la pusseivladad da renovar e remplazzar installaziuns da grond’impurtonza. Ch’ils projects ein gartegiai muosssan las reacziuns zun positivas dad indigens e jasters. Biaras malemperneivladads cunzun per las persunas che han da luvrar mintga di cun als installaziuns s’audan uss al vargau. Vischinas e vischins san denton puspie sefidar che l’ura-baselgia muossa il dretg temps a tut tgi che drova.

Gion Tenner, 2010