Preziadas parochianas, preziai parochians
Sut anfleis Vus la nova constituziun da nossa pleiv per studegiar. La suprastonza da pleiv e las instanzas digl uestgiu han repassau minuziusamein tuts artechels. Nus vein plinavon gia risguardau la nova constituziun Baselgia cantunala che regla era denter auter il menaschi general dallas pleivs. Aschia stuein nus buca far pli tard midadas cu lezza constituziun entra en vigur. Plianvon ei nossa constituziun era vegnida controllada d’in giurist per dretg dalla Baselgia. La votaziun succeda a caschun dalla radunonza generala 2023 e la suprastonza da pleiv vegn a proponer da far la revisiun, cunzun era en vesta dallas structuras semidadas che engrevieschan pli e pli la tscherca da persunas promptas da s’engaschar.
Ulteriuras informaziuns davart ils artechels midai anfleis Vus cheu.
Constituziun dalla Pleiv s. Gions Mustér
I. Determinaziuns generalas
Art. 1 Noziun
1 Sefundond sin ils artechels 98 ss. dalla constituziun cantunala e sin la constituziun dalla Baselgia catolic-romana dil Grischun exista a Mustér ina pleiv catolic-romana.
2Ils cunfins dalla pleiv corrispundan als cunfins dalla vischnaunca politica da Mustér.
3La pleiv ei ina corporaziun dil dretg public.
Art. 2 Intent
1 La pleiv procura pils mieds necessaris dalla pastoraziun e protegia la libertad digl operar pastoral.
2 Ella promova il contact denter ils commembers e sustegn en collaboraziun cul plevon la veta religiusa e morala.
3 Ella representa ils interess da ses commembers enviers las autoritads ecclesiasticas e publicas.
4 Ella metta a disposiziun l’infrastructura per l’instrucziun religiusa dils affons da Mustér.
5 Ella risguarda ils basegns specials dils hosps, dil persunal stagiunari e dils luvrers jasters.
6 Ella promova vicendeivlamein relaziuns cun pleivs ed instituziuns dad autras religiuns ni confessiuns e gida a sligiar pensums generals el spért ecumen.
7 Ella sestenta per ina collaboraziun ella pastoraziun surregiunala.
Art. 3 Commembers
1 Commembers dalla pleiv ein tuttas persunas da confessiun catolic-romana che habiteschan a Mustér.
2 L’extrada dalla pleiv succeda entras ina communicaziun a scret, adressada alla suprastonza dalla pleiv. La pleiv confirma l’extrada a cuorta vesta.
Art. 4 Dretg da votar, eligibladad
1 Il dretg da votar cumpeta a tuts commembers che habiteschan enteifer il territori dalla pleiv, senza differenza da naziunalitad e che han cumpleniu 18 onns.
2 Il dretg da vegnir eligius cumpeta a tuts commembers sur 18 onns.
Art. 5 Interpellaziun
1 A caschun d’ina radunonza dalla pleiv sa scadin pretender sclariment dalla suprastonza pertuccont situaziun ni liquidaziun d’ina fatschenta. Quella sto star en connex cun las tractandas publicadas.
2 La suprastonza sa rispunder sco suonda:
– immediat
– a scret el mied ufficial da publicaziun
– a bucca, a caschun dalla proxima radunonza dalla pleiv
3 Ina risposta sa vegnir refusada aschinavon che impurtonts interess dalla pleiv ni da tiarzas persunas giustificheschan quei.
Art. 6 Petiziun
Scadin commember dalla pleiv sa inoltrar propostas e petiziuns che pertuccan damondas specialas ni generalas dalla pleiv. Quellas ston vegnir fatgas a scret per mauns dalla suprastonza. La suprastonza ei obligada da prender posiziun a scret ni a bucca viers quellas.
Art. 7 Moziun
Scadin votant ha il dretg da far propostas a caschun da radunonzas dalla pleiv era partenent fatschentas e caussas ch’ein buca publicadas sin la gliesta da tractandas. Vegn ina tala proposta acceptada dalla radunonza sco moziun, sto la suprastonza suttametter rapport e proposta alla proxima radunonza.
Art. 8 Iniziativa
In’iniziativa alla radunonza dalla pleiv ei d’inoltrar a scret e cun ina motivaziun alla suprastonza dalla pleiv. Ella sto esser suttascretta da silmeins 30 votantas e votants. La suprastonza ei obligada da suttametter ina tala iniziativa enteifer sis meins alla radunonza dalla pleiv e quei cun allegar sia posiziun ni eventualmein cun far ina cunterproposta.
II. Determinaziuns organisatorias
1. Disposiziuns generalas
Art. 9 Organs
1 Ils organs dalla pleiv ein:
a) la radunonza dalla pleiv
b) la suprastonza dalla pleiv
c) Il revisorat
2 Il cussegl pastoral dalla pleiv ei in organ ecclesiastic. Sia funcziun, sias cumpetenzas e cumposiziun vegnan definidas en in regulativ separau.
Art. 10 Exclusiun e recusaziun, prender stgisa
1 Alla suprastonza dalla pleiv ed al revisorat astgan buca appartener il medem temps:
a) conjugals;
b) partenaris registrai;
c) persunas, che vivan facticamein en ina cuminonza da veta;
d) parents e quinai en lingia directa.
2 Emploiai dalla pleiv cun in pensum sur 50% astgan buca appartener alla suprastonza dalla pleiv. Al revisorat astgan emploiai dalla pleiv insumma buca appartener.
3 In commember dalla suprastonza dalla pleiv ni dil revisorat ei obligaus da prender stgisa tier la tractaziun da fatschentas che pertuccan el sez ni ina persuna menziunada en alinea 1, aschinavon ch’els han in interess persunal direct en caussa.
2. La radunonza dalla pleiv
Art.11 Organ suprem
La radunonza dalla pleiv ei igl organ suprem dalla pleiv. Ella cumpeglia ils commembers cun dretg da votar.
Art.12 Cumpetenzas
La radunonza dalla pleiv ha las suandontas cumpetenzas:
a) relasch e midadas dalla constituziun;
b) relasch, midadas e cassaziun da leschas;
c) elecziun dalla presidenta/dil president dalla pleiv e dils ulteriurs commembers dalla suprastonza;
d) elecziun dil revisorat;
e) elecziun e nunreelecziun dil plevon tenor il dretg dalla Baselgia cantunala;
f) elecziun e nunreelecziun dalla menadra/dil menader dalla pleiv en cass d’ina vacanza da plevon;
g) approbaziun dil rapport annual dalla suprastonza dalla pleiv;
h) prender enconuschientscha dil rapport da lavur dil plevon ni dalla menadra/dil menader dalla pleiv;
i) approbaziun dil quen annual;
j) fixaziun dil pei da taglia per la taglia da pleiv;
k) approbaziun dil preventiv;
l) conclus davart expensas che survargan la cumpetenza dalla suprastonza;
m) vender, brattar, impegnar beins immobiliars;
n) decisiun davart iniziativas;
o) decisiun davart la fusiun cun autras pleivs;
p) decisiuns davart damondas resalvadas expressivamein alla radunonza ni che vegnan suttamessas ad ella.
Art. 13 Convocaziun
1 La radunonza dalla pleiv ordinaria ha liug el decuors dall’emprema mesadad digl onn. La convocaziun ha da succeder silmeins 10 dis avon la radunonza entras publicaziun el mied ufficial da publicaziun.
2 Radunonzas extraordinarias vegnan convocadas sin giavisch da silmeins 30 commembers ni sche la suprastonza anfla ei per opportun.
Art. 14 Conclus
1 La radunonza dalla pleiv sa prender conclus valeivels sch’ella ei convocada el senn da questa constituziun.
2 Tuttas tractandas ein da predeliberar entras la suprastonza.
3 Per regla vegn ei decidiu cun tscharna, nun ch’in votant pretendi scrutini.
4 Tier votaziuns decida la maioritad absoluta dallas vuschs valeivlas. Ein las vuschs ulivas, decida il president.
5 Tier elecziuns vala egl emprem scrutini igl absolut pli dallas vuschs, el secund scrutini il relativ pli. Ein las vuschs ulivas, decida la sort.
Art.15 Protocollaziun
La suprastonza dalla pleiv decida davart l’execuziun dil protocol dalla radunonza dalla pleiv. L’approbaziun dil protocol cumpeta alla proxima radunonza dalla pleiv.
3. La suprastonza
Art. 16 Incarica
1 La suprastonza ei igl organ executiv ed administrativ dalla pleiv, sco era organ dalla Baselgia catolic-romana dil Grischun.
2 Ella pren e representa sias decisiuns sco autoritad collegiala.
3 La perioda d’uffeci cuoza treis onns ed entscheiva mintgamai suenter l’elecziun entras la radunonza dalla pleiv.
Art. 17 Cumposiziun
1 La suprastonza dalla pleiv constista dalla presidenta/dil president e silmeins treis ulteriuras commembras ni commembers, sco era dil plevon ni dalla menadra/dil menader dalla pleiv en cass da vacanza dil plevon.
2 La suprastonza elegia ord siu miez la vicepresidenta/il vicepresident e las responsablas/ils responsabels dils singuls ressorts.
3 Ella relai in uorden da fatschenta en fuorma d’ina ordinaziun che regla las incaricas, las responsabladads e las cumpetenzas dils singuls suprastonts e dil secretariat.
4 La suprastonza sa en cass singuls delegar pensums per liquidaziun a singuls commembers dalla suprastonza ni ad ina cumissiun. Davart igl andament ed ils resultats han ils incumbensai da rapportar regularmein alla suprastonza.
Art. 18 Obligaziuns e cumpetenzas
Las obligaziuns e cumpetenzas ein:
a) representar la pleiv enviers autoritads ecclesiasticas, cantunalas e communalas;
b) direcziun strategica ed operativa dalla pleiv;
c) execuziun dils decrets e dallas decisiuns dalla radunonza dalla pleiv;
d) relasch digl uorden da fatschenta e d’ordinaziuns executoricas el rom dalla constituziun dalla pleiv;
e) cooperar pertuccont l’execuziun dallas leschas, uordens e conclus dalla Baselgia cantunala;
f) survigilar las fundaziuns ecclesiasticas cun direct rapport alla pleiv;
g) preparar las fatschentas per mauns dalla radunonza dalla pleiv;
h) nunreelecziun dil plevon ni dalla menadra/dil menader dalla pleiv en connex cul dretg da
lavur;
i) eleger il persunal ed ils funcziunaris dalla pleiv, fixar las incaricas e las indemnisaziuns e serrar giu ils contracts da lavur;
j) eleger ils calusters, ils organists dalla pleiv, igl archivar ed ils gidonters necessaris tenor basegns.
k) menar il quen annual ed administrar las entradas da taglia ed l’ulteriura facultad dalla pleiv sco era dallas fundaziuns ecclesiasticas;
l) concluder davart expensas unicas entochen frs. 50’000.00 netto ed entochen frs. 20’000.00 netto davart expensas che serepetan onn per onn;
m) eleger ils delegai ella Baselgia cantunala ;
n) menar process, recuors, serrar contracts e convenziuns risguardond litera l. Ei stat liber alla suprastonza da suttametter la damonda alla radunonza dalla pleiv;
o) promover il svilup dalla pleiv, da purschidas ecclesiasticas, da projects ed eveniments dalla Baselgia en concordanza culs responsabels principals per la pastoraziun.
p) promover l’instrucziun religiusa en scola en concordanza culs responsabels principals per la pastoraziun.
q) prender enconuschientscha d’entradas ella Baselgia ed extradas dalla Baselgia.
Art. 19 Representanza e suttascripziun
1 La presidenta/il president representa la pleiv anoviars enviers tiarzas persunas.
2 La suttascripziun legalmein valeivla cumpeta alla presidenta /al president ni en cass d’impediment alla vicepresidenta/al vicepresident mintgamai ensemen cun in ulteriur consuprastont en fuorma collectiva.
Art. 20 Convocaziun e cumpetenza da decider
1 La suprastonza serimna sin invitaziun dalla presidenta/dil president aschi savens che las fatschentas pretendan ni sin giavisch da treis commembers.
2 Ella sa concluder valeivlamein sche silmeins treis commembers ein presents.
3 Conclus vegnan pri cun il sempel pli dils commembers presents. En cass da paritad decida tier votaziuns la presidenta/il president, tier elecziuns la sort.
4 Davart la deliberaziun dallas fatschentas ei da menar in protocol che sto cuntener silmeins ils conclus ed ils resultats dallas elecziuns.
5 Conclus sin via circulara ein valeivels mo en cass d’unanimitad.
4. Il revisorat
Art. 21 Cumposiziun e cumpetenza
1 Il revisorat secumpona da
a) dus commembers cumpetents che disponan sur dallas qualificaziuns necessarias, ni
b) d’in post da gestiun da silmeins dus commembers ensemen cun in biro fiduziari extern per la controlla dalla contabilitad.
2 Il revisorat seconstituescha sez.
3 Il revisorat examinescha annualmein ils quens ed il menaschi finanzial dalla Pleiv s. Gions sco era da tuttas baselgias, capluttas e fundaziuns da quella. El renda rapport e fa propostas a scret alla radunonza dalla pleiv.
5. Il secretariat
Art. 22 Cumposiziun ed incarica
1 La suprastonza dalla pleiv elegia ina menadra/in menader dil secretariat.
2 La secretaria/il secretari assista allas sedutas dalla suprastonza cun vusch consultativa.
3 La secretaria/il secretari sustegn la suprastonza dalla pleiv en sia lavur ed exequescha las decisiuns dalla suprastonza e dalla radunonza dalla pleiv.
4 La suprastonza dalla pleiv regla la incaricas, las responsabladads e las cumpetenzas egl uorden da fatschenta ni en in’autra ordinaziun.
III. Fundaziuns ecclesiasticas
Art. 23 Administraziun dallas capluttas
1 Las baselgias e capluttas Sogn Gions, Segnas, Cavardiras, Sogn Placi, Sontga Gada, Acletta, Cuoz, Disla, Mumpé-Medel, Mumpé-Tujetsch e Pardomat ein proprietad dalla respectiva fundaziun ecclesiastica. Ellas vegnan administradas eifer las disposiziuns dalla pleiv.
2 Las ugadessas-caplutta/ils ugaus-caplutta vegnan eligi mintgamai per treis onns dalla suprastonza. Els procuran il necessari per las capluttas e pil survetsch divin en entelgientscha cul plevon.
3 Las fundaziuns han da serrar quen culs 31 da december e schar reveder tals entras il revisorat dalla pleiv. L’administraziun finanziala dallas fundaziuns sa en concordanza cun igl ugau responsabel vegnir surdada al menader dil ressort finanzas dalla pleiv.
IV. Ordinaziuns finanzialas
Art. 24 Administraziun dalla facultad
La suprastonza procura per ina buna administraziun dil menaschi dalla pleiv. Il quen da menaschi ei da serrar mintgamai ils 31 da december.
Art. 25 Entradas
1 Las entradas dalla pleiv consistan surtut da:
a) la taglia da pleiv ;
b) recavs dalla facultad finanziala ed ord las immobilias;
c) contribuziuns dalla Baselgia cantunala;
d) ulteriuras entradas sco era donaziuns e legats da tuttas sorts.
2 La pleiv incassescha da sias commembras e ses commembers ina taglia da baselgia. Ils detagls regla la lescha da taglia dalla pleiv.
Art. 26 Diever dalla taglia da pleiv
1 Las entradas vegnan applicadas per la pastoraziun e las expensas cumbinadas cun quella, sco era per ulteriurs pensums dalla pleiv stipulai en questa constituziun.
2 Ils principis fundamentals davart ils dretgs da finanzas ston vegnir risguardai.
V. Recuors
Art. 27 Dretg da recuors
Encunter conclus e decrets dalla suprastonza dalla pleiv e dalla radunonza dalla pleiv sa vegnir recurriu enteifer 20 dis tier la cumissiun da recuors dalla Baselgia catolic-romana dil Grischun.
VI. Determinaziuns finalas
Art. 28 Revisiun dalla constituziun
Questa constituziun sa da tut temps vegnir revedida parzialmein ni cumpleinamein. Leutier ei l’approbaziun dalla suprastonza dalla Baselgia catolic-romana dil Grischun necessaria.
Art. 29 Directivas transitorias
1 L’elecziun cumplessiva dallas instanzas dalla pleiv che ha liug sil pli tard igl avrel 2023, succeda conform alla nova constituziun dalla pleiv.
2 Ils commembers da suprastonza en uffeci restan en suprastonza entochen la fin da lur perioda d’uffeci.
Art 30 Entrada en vigur
1 Questa constituziun passa en vigur cun l’approbaziun entras la radunonza dalla pleiv e dalla suprastonza dalla Baselgia catolic-romana dil Grischun.
2 Aschia concludiu a caschuna dalla radunonza dalla pleiv dils 19. d’avrel 2023.
Pleiv catolic-romana s. Gions Mustér
Muster, ils 19 d’avrel 2023
Il president Il vicepresident
………………………… ………………………..
Aldo Tuor Gion Tenner
Apprau dalla Cumissiun administrativa dalla Baselgia catolica dil Grischun
Cuera, ils
Il president Igl actuar
………………………… ………………………..
Thomas M. Bergamin Beat Sax